مقدمه: یکی از شایعترین علل بیماری های انسدادی ریه، بیماری های ریوی ناشی از عوامل شغلی و محیطی می باشند. باتوجه به وجود بیش از ده هزار کارگر شاغل در صنایع نساجی استان یزد و بالا بودن شیوع بیماری Byssinosis و صدمات جبران ناپذیر ریوی و ضررهای اقتصادی متعاقب آن، این تحقیق با هدف بررسی نقش پارتیکل های هوای موجود در محل کار کارگران صنایع نساجی در عملکرد ریوی با در نظر گرفتن فاکتورهای سابقه کار و مصرف سیگار انجام شد.

مواد و روش ها: این مطالعه به روش Cross-sectional بر روی 473 کارگر کارخانه نساجی سعادت نساجان، یزدباف و افشار یزد در سال 1380 بصورت خوشه ای انجام گرفت و متغیرهای سابقه کار، میزان پارتیکل (با دستگاه Desage GS 312) میزان FEV1 و %FEV1/FVC با دستگاه Fukda 100، سابقه مصرف سیگار، سابقه کار و سابقه احساس تنگی نفس و سرفه بررسی شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مفاهیم آمار توصیفی، T-test و آنالیز رگرسیون چندگانه استفاده شد.

یافته ها: شیوع Byssinosis براساس شرح حال، 11% بود. در بررسی رابطه متغیرهای میزان پارتیکل، مصرف سیگار، سابقه کار با FEV1 و %FEV1/FVC بوسیله آنالیز رگرسیون با متد Stepwise تنها متغیر میزان مصرف سیگار، سابقه کار در معادله معنی دار گردید. اختلاف درصد FEV1 و %FEV1/FVC در افراد با سابقه تنگی نفس با سرفه و بدون این سابقه اختلاف معنی دار نداشت، عدم اختلاف معنی دار عملکرد ریوی بین کارگران برحسب سابقه تنگی نفس را می توان به Prevarication bias و یا تست های مثبت و منفی کاذب نسبت داد.

نتیجه گیری و توصیه ها: علیرغم اختلاف غلظت پارتیکل ها در سالن های مختلف ریسندگی، حلاجی و بافندگی، ارتباط آن با عملکرد ریوی در این تحقیق معنی دار نبود که از علل آن می توان شکل، نوع و اندازه پارتیکل، نوع اندوتوکسین موجود در ذرات، پخته یا ناپخته بودن مواد نساجی، میزان رطوبت موجود در هر سالن و نوع و میزان فعالیت افراد در سالن ها (اختلاف الگوی تنفسی) را برشمرد.