مجله دانشکده پزشکی

مقدمه: ماکروفاژهای پریتونئال، اصلی ترین جمعیت سلولهای موثر در این محوطه حیاتی و بعنوان سد دفاعی بر علیه تهاجم ارگانیسم هایی است که احتمال نفوذ آنها از دستگاه گوارش مطرح می باشد. این سلولها از منوسیتهای اولیه در گردش خون مشتق گردیده و بدنبال تکامل تغذیه ای در پستانداران شکل می گیرند. در این بررسی، سعی گردیده که بطور تجربی و با روشهای رایج کشت سلول خصوصیات التهابی و فعالیتهای کشندگی این رده سلولی به کمک محرک مناسب و لازم را ارزیابی و سنجش نماییم. توان چسبندگی این سلولها و تکوین مورفولوژیک و فعالیت اکسیداتیو آنها، از مهمترین جنبه های آزمایشگاهی این پژوهش بوده است.

مواد و روشها: این تحقیق بصورت تجربی در سال 1379 در گروه ایمونولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طراحی و انجام گرفت. سلولهای فاگوسیتیک منوسیتی به طریق لاواژ پریتونئال از موشهای 2 هفته ای شیرخوار با تکنیک رایج، اخذ گردید. پس از قرار دادن در محیط کامل کشت سلول، سلولها به دو گروه مورد و کنترل تقسیم گردیدند که دریافت کننده فوربول میریستات استات (PMA+) و بدون محرک (PMA-) بودند. هر دو سیستم کشت سلولی در مقاطع مختلف زمانی از 1 الی 24 ساعت تحت انکوباسیون در شرایط رایج کشت گردیدند. در هر یک از زمانهای مختلف فوق، سلولهای محیط کشت از حیث تعداد چسبنده و نیز تکامل مورفولوژیک و قدرت حیاتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ایده آل ترین زمان چسبندگی از حیث تعداد سلول و مناسب ترین مرحله تکوینی که مربوط به کسب خصوصیات ماکروفاژی آنها بود، آزمایش احیا ماده NBT به عنوان اندیکاتور سیستم کشندگی و انفجار تنفسی سلول در هر دو گروه سلول انجام شد.

یافته ها: سلولهای رده منوسیتی موجود در مایع لاواژ در گروه PMA+ از اولین ساعت آغاز کشت شروع به چسبیدن به سطح پلاستیکی فلاسک کشت نمودند و تعداد سلولهای چسبنده در ساعت 18 به حداکثر میزان خود رسید. در گروه کنترل، از ساعت دوم الی 24 پس از شروع انکوباسیون، چسبندگی سلولها ادامه یافت. ایده آل ترین مورفوژنز ماکروفاژی در سلولهایی که PMA دریافت داشتند در ساعت چهارم اتفاق اتفاد در حالیکه سلولهای فاقد محرک در ساعت 12 به اوج تکامل مورفولوژیک و ماکروفاژی رسیدند. در مناسب ترین زمان انکوباسیون، از حیث فراوانی سلولهای چسبنده و تکوین ایده آل ماکروفاژی، در هر دو گروه آزمایش احیا NBT به منظور تعیین درصد سلولهای واکنش دهنده انجام گردید. گروه PMA+ از حیث تولید رادیکالهای اکسیداتیو و احیا NBT و تشکیل بلورهای فورمازان با میزان نسبی (92 درصد) ارزابی گردیدند در حالیکه با رعایت اصول فوق، سلولهای PMA- با (67 درصد) را نشان دادند.

نتیجه گیری و توصیه ها: یافته های ما نشان داد که توانایی اکسیداتیو و عملکردی فاگوسیتهای پریتونئال که مشتق از منوسیتهای در گردش بوده و در حیوان شیرخوار به مناسب ترین صورت ممکن قابل اخذ می باشد، بسیار بالا بوده و این بیانگر نقش استراتژیک و بحرانی این سلولها در دفاع ذاتی می باشد. از طرفی دست یابی به این سلولها، امکان اجرای تحقیقات و پژوهشهای دقیق تری را در رابطه با اعمال فاگوسیتیک در دفاع طبیعی را فراهم می آورد.