مجله دانشکده پزشکی

مقدمه: کنترل دردهای پس از جراحی شکم یکی از روشهای بهبود کیفیت مراقبت های بیمارستانی و رضایت مندی بیماران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه اثرات درمانی و عوارض جانبی ترامادول و مورفین در کنترل درد بیماران پس از جراحی شکم، در بخش جراحی 2 و جراحی زنان بیمارستان دکتر شریعتی تهران صورت گرفته است.

 مواد و روشها: این مطالعه به صورت Open lable تصادفی در یک مرکز طی مدت 3 ماه در سال 1378 انجام شده است در مجموع 64 بیمار وارد طرح شدند که 32 نفر با مورفین و 32 نفر با ترامادول درمان شدند. در هر گروه 12 مرد و 20 زن وارد مطالعه شدند، متوسط سن افراد در گروه ترامادول 15±48 و در گروه مورفین 16±43 سال بود. یک گروه پس از عمل 100mg/5ml ترامادول و یک گروه 5mg/5ml مورفین دریافت کردند. دارو به محض شکایت بیمار از درد تزریق شد. فعالیت تنفسی و میزان اشباع اکسیژن خون شریانی قبل و بعد از تجویز دارو و (طی 24 ساعت) توسط دستگاه کاپنوگراف بررسی شد. شدت درد بیمار به روش 4 درجه ای مقیاس درجه بندی گفتاری (VRS (Verbal Rating Scale در ساعات 12-8-6-4.5-3-1.5-1-0 و 24 پس از دریافت دارو بررسی گردید. در گروه ترامادول، بیماران به طور متوسط 72±194 mg و در گروه مرفین 7±17 mg دارو دریافت کرده اند.

یافته ها: در آغاز مطالعه علایم حیاتی بیماران ثبت شد که تفاوت قابل ملاحظه ای بین دو گروه مشاهده نشد. توزیع نوع عمل سطح گسترده ای داشت و لاپاراتومی و کوله سیستکتومی بیشترین تعداد عمل را تشکیل می داد. تمام بیماران داروی بیهوشی دریافت نمودند که بیشترین داروهای مصرفی دیازپام، سوفنتانیل، سوکسینیل، کولین کلراید و تیوپنتال بود. تعیین میزان اشباع اکسیژن شریانی یکی از پارامترهای اساسی در مطالعه بود که تفاوت معنی داری در تغییر میزان اشباع بین دو گروه، پس از تزریق دارو مشاهده نشد (P>0.472). شدت درد در زمانهای مختلف در دو گروه ثبت شد. در آغاز مطالعه تفاوتی در شدت درد بین دو گروه دیده نشد. اما در طی 24 ساعت مشاهده شد که گروه ترامادول در وضعیت بهتری از لحاظ تسکین قرار داشتند (P<0.001).

نتیجه گیری و توصیه ها: این مطالعه نشان می دهد ترامادول نسبت به مورفین دارای اثر ضد درد پایدارتری است و می تواند در جراحی های شکم جایگزین خوبی برای مورفین باشد.