مجله دانشکده پزشکی

علت 50% از موارد قطع مصرف کنتراسپتیوهای حاوی پروژسترون تنها، خونریزی های غیرطبیعی (Breakthrough bleeding: BTB) می باشد که با تغییر در شکل و شکننده شدن دیواره مویرگ ها همراه است. تغییرات ساختمانی و ترکیباتی غشا پایه می تواند منشا شکنندگی مویرگ های آندومتر در مصرف کنندگان این وسایل باشد. در یک مطالعه کارآزمایی بالینی، 32 زن سالم بارور داوطلب قبل و در زمان استفاده از کاشتنی های زیرجلدی آزادکننده لوونورجسترول نورپلانت مورد مطالعه قرار گرفتند. از هر زن سه بیوپسی از آندومتر، یکبار قبل از گذاشتن نورپلانت و دو بار پس از استفاده از نورپلانت گرفته شد. سپس با استفاده از روش های ایمونوهیستوکمیکال لامنین، کلاژن IV و هپارن سولفات پرتئوگلیکن موجود در غشا پایه رگ های آندومتر رنگ آمیزی و مورد مطالعه قرار گرفت. تراکم رگ های رنگ آمیزی شده با آنتی بادی هریک از آنها شمارش شد و با تراکم رگ های رنگ آمیزی شده با آنتی CD34 مقایسه گردید. رنگ آمیزی دوگانه CD34 و لامنین جهت نشان دادن رگ های بدون غشا پایه نیز بکار برده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که، کاهش معنی داری در تراکم رگ های رنگ آمیزی شده با آنتی بادی های مواد تشکیل دهنده غشا پایه رخ می دهد، بطوریکه تعداد رگ های آنتی لامنین-مثبت 8±179، آنتی کلاژن IV-مثبت 7±166 و آنتی هپارن سولفات پروتئوگلیکن 6±61 (میانگین±خطای معیار) رگ در mm² در آندومتر طبیعی است که بترتیب به تعداد 6±156، 6±144 و 3±44 رگ در mm²، پس از 13-2 هفته مصرف نورپلانت کاهش می یابد (P=0.01). این کاهش علیرغم افزایش تراکم رگ های کوچک رنگ آمیزی شده با آنتی CD34 رخ می دهد (17±254 رگ در mm² پس از 13-2 هفته مصرف نورپلانت در مقایسه با 8±193 و قبل از مصرف نورپلانت، P=0.001). کاهش تراکم رگ های رنگ آمیزی شده با آنتی بادی های اجزای غشا پایه، نه تنها در سه ماه اول پس از استفاده از نورپلانت رخ می دهد، بلکه پس از سه ماه تا یکسال پس از استفاده از نورپلانت نیز مشاهده شد. در این مطالعه همچنین درصد رگ هایی که غشا پایه را نشان می دهند، نیز محاسبه گردید. کاهش معنی داری در نسبت رگ هایی که غشا پایه را نشان می دهند در مصرف کنندگان نورپلانت نشان داده شد. درصد رگ های CD34 مثبت که لامنین-مثبت، CIV-مثبت و HSPG-مثبت نیز بودند، بترتیب از 3±97، 3±88 و 2±31 در آندومتر طبیعی به 3±79، 4±75 و 2±20 پس از مصرف نورپلانت (P<0.05) کاهش می یابد. کاهش درصد رگ های کوچک آندومتر که غشا پایه را نیز نشان می دهند، می تواند علت شکنندگی این رگ ها باشد. همچنین این کاهش می تواند بعلت پدیدار شدن رشته هایی از سلول های آندوتلیالی باشد که فاقد ساختمان لوله ای شکل هستند و یا ممکن است بدلیل کاهش آرتریول ها و افزایش سیاهرگ ها باشد. با رنگ آمیزی دوگانه رگ ها با آنتی بادی CD34 و آنتی لامنین، فقدان غشا پایه و یا کمرنگ بودن و ضعف آن بوضوح نشان داده شد. شناخت مکانیسم های موضعی خونریزی آندومتر رهگشایی برای پیدا کردن روش مناسب برای پیشگیری و درمان مناسب این نوع خونریزی و در نهایت افزایش میزان پذیرش این روش های جلوگیری خواهد بود.