زمینه و هدف: انجام افورکتومی در حین کولکتومی مبتلایان به کانسر کولورکتال همواره مورد اختلاف نظر بوده است. هدف مطالعه بررسی شیوع و تابلوی بالینی و خصوصیات پاتولوژی درگیری تخمدانها در بدخیمیهای کولورکتال است. در کنار آن سعی شده است تا فاکتورهای پروگنوستیک درگیری تخمدانها در بدخیمی کولورکتال و نقش افورکتومی پروفیلاکتیک در مبتلایان به این بیماری روشنتر شود.
روش بررسی: اطلاعات کلیه بیماران مونثی که با تشخیص کانسر اولیه کولورکتال بین سالهای 83-1370 در انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی (ره) بستری شدند و تحت جراحی کولکتومی قرار گرفتند جمعآوری شد.
یافتهها: 180 زن با متوسط سنی 5/47 سال (دامنه 17 تا 86) وارد مطالعه شدند. در (6/66%)120 زن تخمدانها حفظ شد و (3/33%)60 مورد بهطور همزمان با کولکتومی، افورکتومی دوطرفه شدند، که در 22 بیمار (6/36%) بهمنظور پروفیلاکسی، در 35 بیمار (3/58%) بهعلت شکل غیرطبیعی تخمدانها و در سه بیمار (5%) بهعلت نامعلوم صورت گرفته بود. در بررسی آسیبشناسی پنج مورد درگیری متاستاتیک هشت مورد تومور اولیه و 48 مورد تخمدان نرمال یافت شد. بیماران با متاستاز تخمدان در مرحله بالاتری قرار داشتند و رابطه معنیداری بین درگیری متاستاتیک تخمدانها و وضعیت قاعدگی، محل، سایز، گرید تومور و تولید موسین توسط آن و حتی شکل تخمدانها یافت نشد. بروز کلی متاستاز تخمدان در کانسر کولورکتال 7/2% و متاستاز ایزوله آن کمتر از 2/1% بود. در طول دو سال اول پیگیری هشت بیمار (6/6%) دچار متاستاز تخمدانها شدند که سه مورد آن ایزوله بود. هیچ بیماری با متاستاز تخمدانی بقاء پنج سال نداشت.
نتیجهگیری: احتمال وجود متاستاز ایزوله تخمدانها در کانسر کولورکتال بسیار کم است و بههمین دلیل انجام افورکتومی پروفیلاکتیک در حین جراحی کانسر کولورکتال توصیه نمیشود.