مجله دانشکده پزشکی

زمینه و هدف: ژنوم باکتری‌ها از نظر توالی بازهای نوکلئوتیدی از تنوع قابل توجهی برخوردار است. با پیشرفت علم بیوانفورماتیک امکان مقایسه ژنومی ارگانیسم‌های زنده افزایش یافته است. پژوهش کنونی با هدف مقایسه خصوصیات ژنومی با خصوصیت دیگر مانند نوع تحرک، نوع تنفس و زیستگاه باکتری در آرکئی‌باکترها و یوباکترها انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه داده‌های ژنومی 286 گونه آرکئی‌باکتر و 122 گونه یوباکتر از مرکز ملی داده‌های زیست‌فناوری جمع‌آوری شد. این تعداد شامل تمامی باکتری‌های ثبت شده در این سایت می‌باشد که از اردیبهشت تا تیر 1394 در تهران انجام گرفت. میانگین اندازه ژن، تعداد ژن، تعداد پروتیین و درصد C+G در دو گروه یوباکترها و آرکئی‌باکترها با یکدیگر مقایسه شدند. ارتباط خصوصیات ژنومی با چندین خصوصیت دیگر مانند نوع تحرک، نوع تنفس و زیستگاه باکتری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: ارتباط اندازه ژن، تعداد ژن، تعداد پروتیین و درصد C+G با خصوصیاتی مانند تحرک، تنفس و زیستگاه باکتری مورد بررسی قرار گرفت. بین اختلاف میانگین‌ها در دو گروه ارتباط معناداری وجود داشت (001/0P=). اندازه ژنوم در یوباکترها و آرکئی‌باکترها ارتباط معناداری با خصوصیاتی مانند درصد C+G، تعداد پروتیین، تعداد ژن‌ها و زیستگاه باکتری داشت (001/0P=). بین اندازه ژنوم و متغیرهایی مانند تعداد سودوژن‌ها، تحرک و تنفس در یوباکترها ارتباط معنادار بود (001/0P=) اما در آرکئی‌باکترها این ارتباط معنادار نبود (05/0P>).

نتیجه‌گیری: ژنوم باکتری‌ها در طی تکامل دچار تغییرات شده که این امر می‌تواند به کوچک شدن ژنوم و یا کسب برخی از ژن‌ها منجر گردد. این فرایند می‌تواند به کاهش تعداد پروتیین، کاهش درصد C+G و محدود ماندن زیستگاه باکتری منجر گردد.